Dawny cystersko-benedyktyński zespół klasztorny

Zapraszamy na zwiedzanie dawnego cystersko-benedyktyńskiego zespołu klasztornego przy ul. Dominikańskiej 40, który obecnie prowadzony jest przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo. Na jego terenie można zwiedzić kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, zobaczyć m.in.: kryptę Ksieni Magdaleny Mortęskiej (reformatorki polskich benedyktynek na pocz. XVII w.), skarbiec, gotyckie podziemia, dawną aptekę klasztorną, teren ogrodu klasztornego.

Zwiedzanie bezpłatne*:
– poniedziałek – sobota w godz. 10.00 – 16.00 (przerwa 12.00 – 13.00); 
–niedziela w godz. 13.00 – 15.30;

*Uwaga: zwiedzanie kościoła klasztornego pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty: możliwe jest jedynie wejście osób indywidualnych lub w małych 10-osobowych grupach. Zwiedzanie pozostałych ww. miejsc prosimy zgłaszać przy furcie klasztornej. Na teren zespołu klasztornego prosimy wchodzić tylko i wyłącznie przez furtę klasztorną.
Zwiedzanie kościoła w ciszy, ze względu na Adorację Najświętszego Sakramentu.

Dawny Cystersko – Benedyktyński Zespól Klasztorny
obecnie
Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo

Pierwszy klasztor cysterek na ziemiach polskich powstał w 1203 roku w Trzebnicy na Śląsku. W 1235 roku powstał konwent w Żarnowcu, a dopiero około roku 1266 cysterki zostały sprowadzone do Chełmna. W pierwszej połowie XV w. Cysterki opuściły klasztor, a w latach pomiędzy 1429 i 1438 objęły go benedyktynki. W 1579 r. do klasztoru wstąpiła wraz z kilkoma towarzyszkami Magdalena Mortęska, szybko osiągnęła godność ksieni, władała nim do 1631 roku. Zmieniła ona regułę polskich benedyktynek przekształcając zakon benedyktynek z kontemplacyjnego na nauczający. Stworzyła jako pierwsza szkolnictwo żeńskie w Polsce. Działalność Zakonu Benedyktynek została przerwana w 1821 roku, a od 1822 klasztor przejęły i prowadzą do dziś Siostry Miłosierdzia. Zespół klasztorny powstał na przełomie XIII i XIV wieku w pobliżu warowni krzyżackiej zwanej wieżą Mściwoja (Mestwina), przy murach miejskich, ponad stromą skarpą pradoliny Wisły. W skład kompleksu klasztornego wchodzą zabudowania szpitalne i klasztorne, ogrody oraz zlokalizowany wzdłuż północnego ciągu kościół. Duża przebudowa i rozbudowa zespołu klasztornego nastąpiła pod koniec XIX wieku.
Do budynków klasztornych przylega od strony północno-zachodniej wieża Mściwoja (Mestwina) z początku XIII wieku. Ta pozostałość pierwotnej rezydencji komtura krzyżackiego, pełniąca także rolę strażnicy jest budowlą ceglaną, czworoboczną, z salą na piętrze nakrytą sklepieniem krzyżowo – żebrowym.

Kościół klasztorny pw. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty

Kościół jest budowlą salową, dwukondygnacyjną. Podział na kondygnacje stanowi empora dla zakonnic, pokryta sklepieniem gwiaździstym. Na uwagę zasługuje kamienny portal południowy, z 1619 roku, pochodzenia niderlandzko – gdańskiego. We wnętrzu znajduje się odkryta w 1932 roku polichromia gotycka z połowy XIV wieku, płyta nagrobna Arnolda Lishorena z 1275 roku, wykonana z czarnego wapienia, wielki krucyfiks, dziś rzeźba Chrystusa w grobie z ok. 1380 roku. Z zabytków renesansowych, głównie manierystycznych wyróżniają się: parapet empory dla zakonnic, kilka zespołów stall z ok. 1597 roku, prospekt organowy z roku 1619 oraz ambona z 1597 roku. Pozostałe elementy wystroju kościoła to ołtarz główny barokowy oraz ołtarze boczne z przełomu XVII i XVIII wieku. Bardzo cenne są również pochodzące z XVII wieku obrazy min. Pieta z kręgu Bartłomieja Strobla, portret ksieni Magdaleny Mortęskiej.

Tekst: Elżbieta Pawelec

Informacje dot. klasztoru – strona internetowa Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo

Aktualizacja 2023 r., EP.