Zarys dziejów

ok. 15.000 lat p.n.e. – pierwsze ślady człowieka na ziemi chełmińskiej
ok. 4000 -3000 lat p.n.e. – początki osadnictwa na ziemi chełmińskiej
VIII-IX w. – najstarsze Chełmno-osada na górze św. Wawrzyńca w Kałdusie,
– Chełmno stolicą ziemi chełmińskiej, wchodzącej w skład Mazowsza.
1065 r. – pierwsza wzmianka o Chełmnie /jako osady na górze św. Wawrzyńca w Kałdusie/ nazwanym po łacinie Culmen w dokumencie wystawionym przez Bolesława Szczodrego dla Klasztoru Benedyktynów w Mogilnie
1216 r. – zniszczenie Chełmna przez Prusów
1222 r. – nadanie grodu biskupowi Chrystianowi przez Konrada Mazowieckiego i podjęcie kolejnych prób chrystianizacji Prus przy pomocy książąt polskich.
1228 – 1230 r. – sprowadzenie na ziemię chełmińską przez Konrada Mazowieckiego rycerzy Zakonu Krzyżackiego
1232 r. – zbudowanie przez Zakon Krzyżacki zamku i nowego miasta Chełmna w obecnym Starogrodzie.
– Chełmno- siedzibą I-szej komturii krzyżackiej noszącej miano Chełmińskiej.
28.12.1233 r. – nadanie miastu przywileju lokacyjnego tzw. “prawa chełmińskiego” (wzorca dla ponad 200 miast)
1243 r. – utworzenie diecezji chełmińskiej
1251 r. – odnowienie przywileju lokacyjnego
poł. XIII w. – przeniesienie miasta przez Krzyżaków na obecne miejsce
XIII/ XIV w. – okres wspaniałego rozkwitu miasta. Podstawą znaczenia i sławy Chełmna – handel tranzytowy.
XIII-XV w. – aktywna działalność przybyłych z zachodu kupców m.in. niemieckich, angielskich, holenderskich i duńskich
1286 r. – nadanie przywileju przez Władysława Łokietka dla kupców udających się na Ruś
1298 r. – nadanie przywileju targowego przez Zakon Krzyżacki
od 1300 – 1443 r. – aktywny udział miasta w Związku Hanzeatyckim
1386 r. – nadanie przywileju papieskiego zezwalającyego na założenie uniwersytetu
od pocz. XIV w- 1422 r. – czynne Bractwo Artusowe
XIV/XV w. – okres niezadowolenia wśród miast i rycerstwa w Państwie Zakonnym.
– powstanie: w 1397 r. “Towarzystwa Jaszczurczego” i w 1440 r. “Związku Pruskiego”
1410 r. – udział Chełmna w bitwie pod Grunwaldem pod Chorągwią Ziemi Chełmińskiej
1454- 66 r. – wojna trzynastoletnia, zakończona II pokojem toruńskim. Ziemia Chełmińska powraca do Polski.
1457-1479 r. – 22-letnia okupacja miasta przez zaciężnego krzyżackiego Bernarda Szumborskiego
Do 1458 r. – funkcjonowanie Sądu Wyższego Prawa Chełmińskiego
1473 r. – założenie uczelni na poziomie wyższego gimnazjum tzw. Studium Particulare, później przekształconego w Akademię Chełmińską
XV- XVIII w. – ustanowienie województwa chełmińskiego
1505 r. – Chełmno pod panowaniem biskupów chełmińskich
XVI/XVIII w. – ogólny rozwój gospodarczy miasta, przybycie Szkotów i Holendrów
1567-1596 r. – przebudowa ratusza w stylu renesansowym
1649 r. – przeniesienie obrazu Matki Boskiej Bolesnej Chełmińskiej z “Bramki” do Fary
1676 r. – sprowadzenie księży misjonarzy
1694 r. – przybycie Sióstr Miłosierdzia ęłęóśw. Wincentego a Paulo (popularnie zwanych szarytkami)
XVIII w. – okres zubożenia miasta, spowodowany kolejnymi wojny: północną, sukcesyjną i siedmioletnią.
1708 -1711 r. – miasto ogarnia zaraza, powodując znaczny spadek ludności.
1756 -1779 r. – przekształcenie Akademii Chełmińskiej w filię Uniwersytetu Jagiellońskiego
1772 r. – na skutek I rozbioru Polski Chełmno pod zaborem pruskim
1776 r. – założenie na rozkaz Fryderyka II Szkoły Kadetów w celu germanizacji szlachty polskiej
XIX w. – Chełmno – najsilniejszym ośrodkiem polskości na Pomorzu
1807-1815 r. – miasto w granicach Księstwa Warszawskiego
1837 r. – utworzenie Gimnazjum Chełmińskiego
1850 r. – powstanie gazety “Nadwiślanin”
1863 r. – napisanie przez Ignacy Danielewski pieśni “Wisła” – obecnego hejnału Chełmna
1885 r. – powstanie drukarni Walentego Fiałka
1880 r. – przeprowadzenie przez światowej sławy chirurg polski Ludwik Rydygier 1-szej na świecie operacji żołądka
1882 r. – uruchomienie miejskiej cegielni
1883 r. – zbudowanie połączenia kolejowego z Kornatowem (1912 r. – z Unisławiem)
22.01.1920 r. – wyzwolenie Chełmna przez wojsko polskie pod dow. gen. Józefa Hallera
01.09.1939 r. – wybuch II wojny światowej. Dokonanie przez Niemców masowych aresztowań i egzekucji ludności Chełmna i okolic
27.01.1945 r. – wyzwolenie miasta przez żołnierzy II Frontu Białoruskiego
Od 1945 r. – ogólny rozwój gospodarczy miasta: powstanie zakładów przemysłowych, budowa nowoczesnych osiedli, rozwój szkolnictwa
1963 r. – wybudowanie mostu drogowego na Wiśle
1983 r. – powstanie Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Ratuszu
1992 r. – podpisanie układu partnerskiego pomiędzy Chełmnem a niemieckim miastem Hann.Münden
2001 r. – założenie fundacji “Europejskie Centrum Wymiany Młodzieży im. Kurta Schumachera” z siedzibą w wybudowanym kompleksie hotelowo-konferencyjnym o tej samej nazwie
13.04.2005 r. – wpisanie zespołu staromiejskiego Chełmna na listę Pomników Historii Prezydenta RP