Chełmno to jedno z najpiękniejszych miast na Pomorzu, z wielowiekową bogatą historią, z doskonale zachowanym układem przestrzennym, z murami miejskimi i kościołami przekazuje wizję dużego średniowiecznego miasta przez stulecia będącego wzorcem dla ponad 220 miast Polski. Usytuowanie Chełmna na krawędzi doliny Wisły dawało mu w średniowieczu bardzo korzystne warunki obronne. Stare miasto zawarte w obrębie murów obronnych, zachowanych w prawie nie zmienionym stanie, to przykład średniowiecznego układu urbanistycznego, powstałego na tzw. surowym korzeniu tj. na nowym miejscu według z góry wytyczonego w szczegółach planu. Dla nowo wytyczonego miasta przyjęto szachownicowy układ ulic, przecinających się pod kątem prostym i dzielących miasto na cztery kwartały: – kwartał wielki, ograniczony ulicą Grubińską i Tłustą (ul.Grudziądzka i ul.Rycerska) zamieszkały był przez najbogatszych mieszczan, – kwartał mały, część południowa z ulicami Toruńską, św. Ducha i Tkacką (ul. 22 Stycznia) mieścił kościół farny WNMP, kościół i szpital Św. Ducha oraz kaplicę św. Marcina, – kwartał franciszkański położony w północno – zachodniej części miasta obejmował zespół klasztorny franciszkanów i cysterek, – kwartał dominikański obejmujący północno – wschodnią część z klasztorem i był najgęściej zamieszkaną dzielnicą miasta. Obowiązującą miarą stał się pręt chełmiński liczący 4,35 m, który dzielił się na 7,5 łokcia po 58 cm i 15 stóp po 29 cm, 10 prętów stanowiło sznur.

Wyznaczone ulice miały szerokość 2,5 pręta chełmińskiego czyli ok. 11 metrów. W centrum miasta zaplanowano prostokątny rynek o wymiarach 111×156 metrów. Głównym budynkiem rynku jest ratusz. W północno-wschodniej części rynku znajdowały się ławy, parterowe zabudowania spełniające funkcje handlowe: chlebowa, mięsna, szewska. W południowo-wschodniej części znajdowała się wartownia, rozebrana w XIX wieku, pręgierz, basen przeciwpożarowy, 3 studnie – pompy oraz wieża ciśnień. Przy rynku znajdowały się również domy kupieckie zwane pakuszami np. Dom Angielski, Dwór Artura oraz domy holenderski i duński.