Układy partnerskie: Chełmno – Hannoversch Münden

Chełmno od lat utrzymuje ożywione kontakty międzynarodowe, w tym z partnerami z Niemiec. W pierwszych kontaktach z Chełmnem uczestniczyli przedstawiciele Fundacji Friedrich-Ebert-Stiftung i miasta Hann. Münden.

Podpisanie układu partnerskiego poprzedzone było wizytą Burmistrza Miasta Piotra Mittelstaedta i Przewodniczącego Rady Miasta Joachima de Tchorzewskiego u kanclerza Niemiec Helmuta Kohla.

Do pierwszej wymiany doszło jednak jeszcze przed oficjalnym podpisaniem układu partnerskiego. W dwóch wymianach w 1991 roku uczestniczyli kajakarz i uczniowie z Liceum Ogólnokształcącego – razem 70 osób.

Ich efektem była przygotowywana i parafowana dnia 13 grudnia 1991 roku w Chełmnie, a podpisana 9 maja 1992 roku w Hann. Münden i 2 lipca 1992 roku w Chełmnie umowa partnerska o treści: W świadomości, że historia naszych narodów w tym stuleciu została określona przez wojny, przez przede wszystkim odnoszącą się do polskiego nardu przestępczą politykę narodowo-socjalistycznego panowania tyranii, przez wypędzenie i nieskończone cierpienie, które oba nasze narody musiały znosić, zdecydowaliśmy się – przedstawiciele miasta Hann. Münden i przedstawiciele miasta Chełmno w imieniu wszystkich obywatelek i obywateli naszych miast na to, aby przez uzgodnienie partnerstwa między miastami i przez zawarcie tej umowy wnieść wkład do wspólnej pokojowej przyszłości naszych miast i naszych narodów. W duchu pokojowej współpracy i ekumenicznej odpowiedzialności chcemy przez wymianę doświadczeń i we wszystkich dziedzinach, przez ścisłą współpracę w dziedzinie kultury, sportu i szkół, poprzez obopólną pomoc a przede wszystkim przez współpracę naszych związków, towarzystw i przez intensywną wymianę młodzieży wnieść udział do wzajemnego zrozumienia się, wspierać zrastanie naszych miast, ludów i narodów i przez wspólną pracę kłaść kamień węgielny dla pokoju, wolności i sprawiedliwości dla Europy miast i narodów w pokojowej przyszłości.

Fundamentem podpisanego układu było wspólne oświadczenie kanclerza Niemiec Helmuta Kohla i premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego z 14 listopada 1989 roku.

W art. 52 oświadczenia zawarto deklarację o wmurowaniu tablicy na domu w Chełmnie, w którym urodził się Kurt Schumacher (… 52. Strona polska wyraża zgodę na utworzenie przez Republikę Federalną Niemiec pawilonu krajowego w byłym obozie koncentracyjnym Auschwitz, ustawienie tablic upamiętniających niemiecki ruch oporu na zamku w Krzyżowej i w byłej kwaterze głównej koło Kętrzyna oraz na domu w Chełmnie, w którym urodził się Kurt Schumacher).

Do odsłonięcia tablicy pamiątkowej przy domu rodzinnym, przy ul. Św. Ducha, doszło w dniu 13 października 1990 roku, z okazji 95. rocznicy urodzin tego wielkiego działacza, a po II wojnie światowej przewodniczącego socjaldemokracji niemieckiej.

W uroczystości wzięła udział m.in. Annemarie Renger, współpracowniczka Kurta Schumacher, a w latach 1953-1990 deputowana do Bundestagu, a w latach 1972-1976 przewodnicząca Bundestagu. Chełmno wspierane było wielokrotnie przez Panią Annemarie Renger, która m.in. ufundowała 2 samochody z przeznaczeniem na cele wymiany młodzieży, w tym dla Europejskiego Centrum Wymiany Młodzieży im. Kurta Schumachera  działającego już od 2002 roku.

 

Od czasu podpisania umowy partnerskiej położone w Dolnej Saksonii miasto oraz Chełmno, odwiedza corocznie, w ramach wymiany, coraz większa liczba osób. Są to uczniowie szkół średnich, specjalnych, członkowie stowarzyszeń, klubów sportowych, zespołów folklorystycznych. W obustronnych wizytach, wymieniając doświadczenia, brali udział również radni miasta, pracownicy urzędów, zakładów pracy, przedstawiciele straży pożarnej, policji i wojska. Wcześniej, bo już w 1990 roku uczniowie Liceum Ogólnokształcącego nawiązali kontakty z niemieckimi rówieśnikami z Gevelsbergu. Wymiana uczniów szkół odbywa się co dwa lata. Również na długo przed podpisaniem układu nastąpiła wymiana uczniów L.O.  z Chełmna z licealistami z Hann. Münden. Dzięki wymianom młodzież nawiązuje przyjaźnie, odwiedzając różne miasta wzajemnie poznaje historię i kulturę swoich krajów. Podczas programów uczestniczą w zajęciach szkolnych, a mieszkając u rodzin mają kontakt z codziennym życiem. Podczas spotkań organizuje się wyjazdy m.in. do Gdańska, Sztutowa, Malborka, Warszawy, Krakowa, Oświęcimia, Częstochowy. Licealiści, sportowcy i uczestnicy innych grup mieli możliwość zwiedzania Parlamentu i Sejmu. Dla młodzieży polskiej kontakty międzynarodowe są ponadto możliwością nauki i doskonalenia języka niemieckiego i angielskiego. Co roku wymiana poszerza się o nowe grupy. W 1996 roku do wymiany dołączyły dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego. Jest to wymiana szczególna ze względu na możliwość integracji dzieci niepełnosprawnych z różnych krajów. Ponadto SOSzW dzięki nawiązanym kontaktom wyposażony został dodatkowo w podstawowy sprzęt komputerowy i pomoce naukowe. Partnerskie miasto Hann. Münden wspiera finansowo Liceum Ogólnokształcące. W 2000 roku powstała w szkole pracownia multimedialna  – języka niemieckiego, doposażone zostały w sprzęt szkolny sale rekreacyjne. Od kilku lat L.O. otrzymuje również środki na dodatkowe godziny nauki języka niemieckiego. Od 1994 roku Chełmno prowadzi również ożywione kontakty z miastami: Holon w Izraelu, Hackney – dzielnica Londynu, Suresnes we Francji. Dotychczasowym ich efektem był realizowany z dużym powodzeniem projekt Eurothlon, w której uczestniczył Chełmiński Klub Koszykówki. W spotkaniach trójstronnych polsko – niemiecko – izraelskich biorą również udział kajakarze Klubu Sportowego „Nadwiślanin”. W ramach współpracy organizuje się corocznie nowe projekty z udziałem wszystkich miast partnerskich m.in. pod hasłem MINI EXPO w związku z organizowaną w Hanowerze wystawą EXPO 2000. W 2001 roku od 16 do 27 lipca gospodarzem projektu pod nazwą MULTIMEDIA było Chełmno.  W organizowanym spotkaniu wzięło udział 45 osób z Francji, Niemiec, Izraela, Anglii i Polski.             W 2002 r projekt ten odbył się w Lamoura – Suresnes pod hasłem „Środowisko”, wzięła w nim udział młodzież z ośmiu państw. W 2002 r. wymiana została poszerzona o młodzież z Jugosławii, Austrii i Hiszpanii, prowadzone są również rozmowy z Litwą i Łotwą. Początkiem nowych kontaktów jest rozpoczęty w 2002 r. nowy projekt w ramach pomocy humanitarnej – „Młodzież polska i niemiecka buduje pracownie internetowe w Kragujevac”/Jugosławia/”. Oprócz wymian szkolnych i sportowych w wymianach biorą udział Stowarzyszenia Kulturalne m.in. Zespół Pieśni i Tańca „Pomorze”, Orkiestra Dęta Chełmińskiego Domu Kultury, która ponadto nawiązała kontakt z podobną Orkiestrą z Unlingen w Niemczech, Zespół Tańca Ludowego „Kundzia” posiadający szerokie kontakty w całej Europie, chór „Chorus Culmensis”, czy też Bractwo Kurkowe. W 2001 roku do wymiany włączeni zostali uczniowie klas gimnazjalnych. Ciekawe kontakty nawiązało Gimnazjum nr 2 z Gimnazjum w Stolzenau. O dobrze funkcjonującej wymianie młodzieży świadczy fakt, że młodzież polska brała udział w obchodach 10 rocznicy obalenia „Muru Berlińskiego”, a jeden z zrealizowanych projektów zajął II miejsce w organizowanym przez Fundację Körbera Młodzieżowym OSCARZE. Współpraca pomiędzy naszymi miastami nie miała by racji bytu gdyby nie zaangażowanie finansowe Polsko – Niemieckiej Współpracy Młodzieży w Warszawie i Poczdamie, Unii Europejskiej, Fundacji Polsko – Niemieckiej, a przede wszystkim mieszkańców naszych miast. Fundacja Polsko – Niemiecka współfinansowała również kilka chełmińskich inwestycji, w tym w zakresie ochrony zabytków (art. 28 Traktatu). Są to: budowa oczyszczalni ścieków, budowa Europejskiego Centrum Wymiany Młodzieży im. Kurta Schumachera, czy też renowacja tzw. „konwiktu” w Domu Pomocy Społecznej nr 1 dla Dzieci i Młodzieży prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, będącego częścią zabytkowego zespołu klasztornego.    Do Chełmna z miasta partnerskiego trafiła pomoc w postaci karetek pogotowia, samochodu dla straży miejskiej, mebli czy tez komputerów dla szkół oraz prywatna dla Domu Pomocy Społecznej prowadzonego w chełmińskim klasztorze. Należy tu wspomnieć, że Chełmno wraz z Hann. Münden uczestniczyło w organizowaniu pomocy humanitarnej dla Serbii.

 

Podsumowaniem dotychczasowej współpracy były obchody, w 1997 r. 5-lecia, w 2002 r. 10 – lecia oraz w 2007 r. 15-lecia, Jubileuszu podpisania Układu Partnerskiego.

 

W 2002 roku Władze miasta Chełmna z ówczesnymi władzami Hann. Münden (SPD) uczestniczyły w obchodach 50. rocznicy śmierci Kurta Schumachera, które odbyły się w Hanowerze. Wizyta ta była również okazją do spotkania się z Panią Annemarie Renger. Dodatkowo otwarta wówczas dwujęzyczna wystawa „Kurt Schumacher Chełmno/Prusy Zachodnie 1895-1952 Bonn/ Niemiec i Europejczyk” (przygotowana przez Muzeum Prus Zachodnich w Münster) została również zaprezentowana w Chełmnie w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Ratuszu w okresie od 29.04. do 22.06.2003 r.  

 

W 2004 roku doszło również do spotkania Radnych Miast Chełmna i Hann. Münden, które odbyło się w formie wymiany w obu miastach. Okazją do spotkania się było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, które radni Miasta Hann. Münden świętowali razem z władzami Chełmna i mieszkańcami miasta w Chełmnie 1 maja 2004 roku. Do rewizyty doszło we wrześniu tego samego roku w Hann. Münden. Podobne spotkania władz organizowane były przy kolejnych jubileuszach, obchodach Roku Polsko – Niemieckiego, a także podczas ważnych dla obu miast imprezach czy uroczystościach np. impreza „Pamięć i Tolerancja” w 2007 r., podczas której upamiętniono społeczność żydowską żyjącą do II wojny światowej w Chełmnie. W celu zacieśnienia i poszerzenia dotychczas nawiązanych kontaktów międzynarodowych uruchomione zostało w 2002 r. Europejskie Centrum Wymiany Młodzieży im. Kutra Schumachera nad Jeziorem Starogrodzkim będące także siedzibą Fundacji o tej samej nazwie.  Fundacja „Europejskie Centrum Wymiany Młodzieży im. Kurta Schumachera” istnieje od maja 2001 roku. Powstanie Fundacji jest wynikiem długoletniej międzynarodowej współpracy fundatora – Miasta Chełmna – z zaprzyjaźnionymi miastami za granicą. Na bazie prowadzonego przez Fundację Europejskiego Centrum Wymiany Młodzieży im. Kurta Schumachera organizuje i finansuje współpracę europejską i wymianę młodzieżową ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży.   Celem działalności jest prowadzenie działań z zakresie współpracy europejskiej i wymiany młodzieży, prowadzenie Europejskiego Centrum Wymiany Młodzieży, propagowanie idei demokracji, międzynarodowej współpracy i przyjaźni, walki z przejawami rasizmu i przemocy oraz wspieranie idei pokojowego współistnienia narodów.

Europejskie Centrum Wymiany Młodzieży im. Kutra Schumachera nad Jeziorem Starogrodzkim w Chełmnie

ul. gen. J. Jastrzebskiego 5

86-200 Chełmno

tel. (+48) 56-679-02-30

fax(+48) 56-686-30-67

www. ecwm.chdk.pl

e-mail:ecwm@wp.pl 

Więcej informacji na temat Hann.Münden znajdują się na stronie http://hann.meunden.de

 

Podpisanie układu partnerskiego w 1992 roku

 

Obchody 20-lecia podpisania
układu partnerskiego pomiędzy Chełmnem a Hann. Münden

 

1 lipca 2012 r. odbyła się w Chełmnie uroczystość związana z obchodami 20-lecia podpisania układu partnerskiego pomiędzy Chełmnem a Hann. Münden.
Na uroczystości obecny był Burmistrz Hann. Münden Klaus Burhenne wraz z delegacją przedstawicieli Rady Miasta i stowarzyszeń, w tym Związku Miast Partnerskich.

Uroczystości zaszczycił swoim udziałem Wicemarszałek Sanatu Pan Jan Wyrowiński. W tym dniu gościła w Chełmnie delegacja z czeskiego miasta Letovice z burmistrzem miasta Vladimirem Stejskalem, Wiceburmistrzem Jiří Palbuchtą i Pavlem Göpfert.

Część oficjalną uroczystości rozpoczęto o godz. 11.00 złożeniem wiązanek przy tablicy upamiętniającej miejsce urodzenia Kurta Schumachera.

Następnie wszyscy goście z towarzyszeniem Orkiestry Dętej Chełmińskiego Domu Kultury przeszli ulicami miasta do sali Gimnazjum nr 1 na główne uroczystości.

Zebranych przywitał Burmistrz Chełmna Mariusz Kędzierski. Burmistrz Hann. Münden Klaus Burhenne podziękował za wieloletnie działanie na rzecz współpracy polsko-niemieckiej. Na koniec swojego przemówienia wręczył Burmistrzowi Chełmna szczególny i cenny prezent – zestaw do pisania tj. piórnik z długopisem wykonany z 500-letniego drewna znalezionego w rzece.

Kolejnym punktem programu było przypomnienie i zaprezentowanie przez Burmistrza Chełmna dorobku dotychczasowych wymian.

Burmistrz Chełmna przekazał pamiątkowy obraz przedstawiający ratusze obu miast, upamiętniający 20-lecie współpracy z Hann. Münden. Dodatkowo podziękowania za wkład i zaangażowanie w organizowaniu wymian otrzymali: Reiner Münzing, Frank Stryga, Sigismund Drozynski, Marga Bücker i Monika Szwarocka-Loba.

Reiner Münzing, były przewodniczący Związku Miast Partnerskich i wieloletni koordynator wymian młodzieży ze strony Hann. Münden opowiedział o specjalnej wystawie dot. 20-lecia partnerstwa Chełmno – Hann. Münden przygotowanej przez Mündener-Kanu-Club.

Frank Stryga, obecny przewodniczący Związku Miast Partnerskich i koordynator wymian młodzieży ze strony Hann. Münden, podziękował za dotychczasową współpracę.

Nowy układ partnerski Chełmno – Letovice

Podczas uroczystości został podpisany nowy układ partnerski pomiędzy Chełmnem a czeskim miastem Letovice. Współpracę z Letovicami rozpoczęła Orkiestra Dęta Chełmińskiego Domu Kultury. Umowę o partnerstwie miast podpisali Burmistrz miasta Letovice Vladimir Stejskal i Burmistrz Chełmna Mariusz Kędzierski. Na pamiątkę tego wydarzenia Burmistrz Chełmna przekazał Burmistrzowi Letovic obraz z panoramą miasta Chełmna. Na temat nowej współpracy zabrał głos Burmistrz Letovic i jednocześnie podziękował za bardzo miłe przyjęcie ze strony Chełmna.

Z zaproszonych gości głos zabrali również pan Wicemarszałek Senatu RP Jan Wyrowiński i Starosta Chełmiński Wojciech Bińczyk. Pan Piotr Mittelstaedt, były Burmistrz Chełmna, który podpisał układ partnerski pomiędzy Chełmnem a Hann. Münden, w swoim wystąpieniu wspomniał m.in. osoby podpisujące umowę, ale także panią Annemarie Renger, wieloletnią współpracowniczkę Kurta Schumachera i pierwszą kobietę przewodniczącą niemieckiego Bundestag, osobę wspierającą finansowo współpracę miast i Chełmno.

Na koniec uroczystości goście mogli obejrzeć wspomnianą przez Rainera Münzig wystawę oraz występ kapeli i ZPiT „Pomorze”.

 

25-lecie układu partnerskiego pomiędzy Chełmnem a Hann. Münden

17 czerwca 2017 roku odbyła się w Chełmnie uroczystość związana z Jubileuszem 25-lecia podpisania układu partnerskiego z niemieckim miastem Hann. Münden.

W dniach 17 – 19.06.2017 roku gościła w Chełmnie delegacja mieszkańców partnerskiego miasta wraz z Burmistrzem Haraldem Wegener i jego zastępczyniami Angeliką Deutsch i Nortrud Reimann, a także przedstawiciele Towarzystwa Partnerstwa Miast i młodzież z Grotefend Gymnasium.

Obchody Jubileuszu rozpoczęły się od odsłonięcia tablicy prezentującej Hann. Münden, przekazanej Chełmnu z okazji 25-lecia partnerstwa naszych miast, która ustawiona została w Parku Pamięci i Tolerancji im. Ludwika Rydygiera. Następnie delegacje miast złożyły kwiaty przy tablicy umieszczonej przy domu urodzenia Kurta Schumachera. Główne uroczystości jubileuszowe odbyły się w auli Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1.

Na początku uroczystości zgromadzeni goście uczcili minutą ciszy pamięć zmarłego 16 czerwca 2017 roku Helmuta Kohla Kanclerza Niemiec. Fundamentem podpisania układu  o partnerstwie Chełmna i Hann. Münden było wspólne oświadczenie Kanclerza Niemiec Helmuta Kohla i premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego z 14 listopada 1989 roku. W art. 52 oświadczenia zawarto deklarację o wmurowaniu tablicy w Chełmnie przy domu urodzenia Kurt Schumachera. Do odsłonięcia tablicy pamiątkowej przy domu rodzinnym Kurta Schumachera, przy ul. Św. Ducha, doszło w dniu 13 października 1990 roku, z okazji 95. rocznicy urodzin tego wielkiego działacza, a po II wojnie światowej przewodniczącego socjaldemokracji niemieckiej (SPD).

Podpisanie układu partnerskiego poprzedzone było wizytą Burmistrza Miasta Piotra Mittelstaedta i Przewodniczącego Rady Miasta Joachima de Tchorzewskiego u kanclerza Niemiec Helmuta Kohla.

Podczas uroczystości zabrali głos Piotr Mittelstaedt (były Burmistrz Miasta, podpisujący umowę partnerską w 1992 roku), Mariusz Kędzierski – obecny Burmistrz Chełmna, Harald Wegener – Burmistrz Hann. Münden, dr Jarosław Kuropatwiński – Konsul Honorowy RFN w Bydgoszczy, Frank Stryga – pełnomocnik odpowiedzialny za partnerstwo miast, przewodniczący Stowarzyszenia Partnerstwa Miast.

W spotkaniu uczestniczyli również zaproszeni goście, w tym: Radni Miasta Chełmna, nauczyciele ze szkół uczestniczący w wymianach międzynarodowych, przedstawiciele stowarzyszeń, klubów sportowych, instytucji i wojska. Uroczystości uświetniła Orkiestra Dęta Chełmińskiego Domu Kultury.

Burmistrz Miasta Chełmna wręczył wyróżnienia gościom z Hann. Münden jak i mieszkańcom Chełmna, którzy przez te wszystkie lata zaangażowani byli w wymianę międzynarodową. W dalszej części programu o godz. 13.00 w kościele pw. św. Piotra i św. Pawła otwarta została wystawa prac dzieci i młodzieży z Chełmna i Hann. Münden pn. „Spotkania”, a na zakończenie odbył się koncert kameralny zespołu Artes Ensemble pt. „Muzyczne lato w rozśpiewanej Europie”.

Krótko o wymianach międzynarodowych:

Przez 25 lat położone w Dolnej Saksonii miasto corocznie odwiedza w ramach wymian młodzież szkolna.

Tu najdłuższym stażem pochwalić się może Zespół Szkół Ogólnokształcących i Grotefend Gymnasium. Zespół Szkół nr 2 (wcześniej Zespół Szkół Zawodowych) współpracował z Berufsbildende Schulen. Szkoła ta obecnie prowadzi wymianę z Zespołem Szkół CKP w Grubnie. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Chełmnie współpracował z Schule im Auefeld. Młodzież z Gimnazjum nr 1 wymienia się co roku z młodzieżą z Werra – Realschule.

W najnowszym projekcie „Młodzi dla demokracji”, który odbył się w maju 2017 r., uczestniczyło Gimnazjum nr 2, Drei-Flüsse-Realschule z Hann. Münden i Zakladni Skola z Letovic.

Wśród klubów sportowych i stowarzyszeń do szczególnych wymian należy zaliczyć projekty realizowane przez KS Nadwiślanin – Sokół i Mündener Kanu – Club.

Wspólne projekty realizowało też PZW Koło Wędkarskie w Chełmnie i Towarzystwo Wędkarskie Fischerfreunde z Hann. Münden. „Zastęp Rycerski z Chełmna” oraz Chełmińskie Towarzystwo Strzeleckie – Bractwo Kurkowe i Towarzystwo Strzeleckie z Hann. Münden. Ze Stowarzyszeniem Muzycznym „Chorus Culmensis” współpracował chór „Mündener Chorvereinigung” z Hann. Münden.

W obustronnych wizytach, wymieniając doświadczenia, brali udział również radni miasta, pracownicy urzędów, zakładów pracy, przedstawiciele straży pożarnej, policji i wojska.

Opracowanie:
Wydział Oświaty Kultury i Promocji
19.06.2017 r.

Zdjęcia: Elżbieta Pawelec (uroczystości, koncert, wystawa),
Janusz Napora (zdj. 2 i 3 – odsłonięcie tablicy pamiątkowej)

 Zobacz relację:https://chelmno.pl/pl/aktualnosci/jubileusz-25-lecia-podpisania-ukladu-partnerskiego-niemieckim-miastem-hann-munden/