CHEŁMNO W ROKU RZEKI WISŁY

Chełmno– to malowniczo położone miasto na dziewięciu wzgórzach, na prawobrzeżu doliny dolnej Wisły

Jego bogata historia i wspaniałe zabytki przykuwają oraz ściągają do miasta rzesze turystów. Jest idyllą dla miłośników pieszych i rowerowych wycieczek, a także dla pasjonatów uprawiających Nordic Walking i biegi narciarskie. Bardzo ciekawe położenie na zachodnim skraju Wysoczyzny Chełmińskiej (na 75 m n.p.m.) miało wpływ na jego nazwę, która pochodzi od słowa „chełm” oznaczającego wzgórze, a od łacińskiej nazwy „Culmen”- szczyt lub wierzchołek. Aktualnie jest ono nazywane Miastem Zakochanych® lub Miastem Miłości®, gdzie swój patronat nad zakochanymi objął św. Walenty. Relikwia jego znajduje się w kościele p.w. Wniebowzięcia NMP (farnym). To także dzięki corocznie obchodzonemu w dniu 14 lutego – Dnia Świętego Walentego, Chełmno stało się symbolem i atrakcją turystyczną wyróżniającą je na arenie polskich miast.

 

Miasto Chełmno wraz z sześcioma gminami wiejskimi: Chełmno, Kijewo Królewskie, Lisewo, Papowo Biskupie, Stolno i Unisław, wchodzi w skład powiatu chełmińskiego o obszarze 527 km2. Chełmno położone jest w centralnej części województwa kujawsko-pomorskiego, na prawobrzeżu doliny dolnej Wisły i zachodniej części Wysoczyzny Chełmińskiej. Zajmuje 13,86 km2. Swoje obecne atrakcyjne ukształtowanie terenu zawdzięcza ostatniemu zlodowaceniu tj. północnopolskiemu (trwającemu od 115 tys. lat do 11,7 tys. lat temu).

 

W tak „klimatycznym” powiecie „atmosfera” związana jest z kształtowaniem się kontynentalnych i oceanicznych mas powietrza. Charakteryzuje się dużą zmiennością warunków pogodowych, związanych z interesującym położeniem geograficznym. Opady w powiecie nie przekraczają ok. 550-600 mm rocznie, dzięki czemu należy on do strefy najmniejszych opadów w Polsce.

 

Na terenie powiatu chełmińskiego występują liczne jeziora typu polodowcowego: nieprzekraczające 10 m głębokości (Kornatowskie, Papowskie, Czyste, Jeleniec, Robakowskie, Goleniec, Młyńskie); najgłębsze jezioro przekraczające 13,5 m głębokości – Jezioro Bartlewskie; największe składające się z dwóch jezior – Jezioro Starogrodzkie – o łącznej powierzchni 22,6 ha. Zaś największa „królowa polskich rzek” – Wisła, wraz z dopływami Trynką i Frybą (w górnym brzegu nazywana Browiną) tworzy oś hydrograficzna powiatu.

Wisła w herbie miasta Chełmna

„Historia herbu miasta sięga XIII w., a pierwszy wizerunek przedstawiał rycerza na koniu pod baldachimem, trzymającego chorągiew Chełmna (ew. ziemi chełmińskiej). Fale na nim przedstawione pokazują wzgórza chełmińskie lub też trzy rzeki ograniczające historyczną ziemię chełmińską tj. Wisłę, Drwęcę i Osę, a nad nimi symbol stolicy górującej nad całą tą ziemią. W kolejnych stuleciach herb został przekształcony i odzwierciedlał położenie miasta na dziewięciu wzgórzach. Obecny herb stanowi dziewięć pagórków, na których położone jest miasto, oraz wpisany w nie krzyż maltański będący symbolem chrześcijaństwa. Nad nimi znajduje się złota korona, a pod widnieją trzy fale rzeczne symbolizujące Wisłę.”

W 1623 r. Paweł Kuszewicz następująco opisywał herb Chełmna: „Gdy miasto Chełmno w Prusiech zbudowano, temu dziewięć gór za herb darowano. A to dlatego, iż na górach leży, pod którą Wisła ku Gdańskowi bieży. A na wierzchu gór krzyż jest osadzony, temu (rzecz pewna) aby z każdej strony nieprzyjacioły swe krzyżem gromiło, a w każdej trwodze onym się broniło albo też temu, żeby tym znać dali Krzyżacy, że je zbudowali.”

źródło: www.chelmno.pl

Wisła w hejnale Chełmna

Pieśń będąca dziś hejnałem miasta to pieśń Ignacego Danielewskiego, patrioty pomorskiego, napisana podczas odbywania kary w twierdzy Wisłoujście (Weichselmünde) w 1863 r. Hejnał można usłyszeć codziennie o godz. 12.00, który wygrywany jest z wieży ratusza.

źródło: www.chelmno.pl

Wisła

Wisło moja, Wisło stara

Co tak smutno płyniesz

Skąd tej wody nazbierałaś?

Mów, nim w morzu zginiesz.

 

Nazbierałam wody sinej

Na karpackich górach

I na Rusi, na kochanej,

I w Krakusa murach.

 

Krakowianka, łzą oblana,

Rzuciła mi wianki.

Potem strumień łez męczeńskich

Wlały Warszawianki.

 

I tak płynę dniem i nocą,

Wkoło mnie tak smutno

Dawniej śpiewy brzmiały ciągle,

Dzisiaj tak okrutno.

 

Spojrzeć oczy zapłakane

Na ręku kajdany,

Wszędy skargi, jęki ciężkie

A na sercu rany.

 

Weichselmünde, 1863

 

Wiślana Trasa Rowerowa to szlak  przebiegający w oparciu o najważniejszą z polskich rzek, jaką jest Wisła. Rozpoczyna się nad Jeziorem Czerniańskim przy zbiegu Czarnej i Białej Wisełki, a kończy w Gdańsku u wybrzeża Bałtyku. Jak można przeczytać na stronie internetowej http://www.wislanatrasa.info.pl/: Schemat przebiegu “Wiślanej Trasy Rowerowej” odpowiada zasadzie “filozofii rybiego kręgosłupa i ości”. Od takiej trasy (tzw. kręgosłupa), w punktach węzłowych odchodzą pętle (tzw. ości), czyli oznakowane trasy regionalne i lokalne, o zróżnicowanym stopniu trudności, prowadzące do wszystkich ciekawych miejsc i atrakcji w okolicy.

Jedna z pętli skierowana jest dnem Doliny Dolnej Wisły do miasta Chełmna, a dokładniej odcinkiem 21 km prowadzącym z Czarża przez malownicze tereny Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego.

Druga „ość”  11 km wiedzie poprzez region Kotliny Grudziądzkiej (nazywanej też Basenem Grudziądzkim) z Chełmna do Podwieska. Trasa urozmaicona jest pasmami wydm śródlądowych porośniętymi lasami, rowami melioracyjnymi oraz roślinnością stepową.

Szczegółowo opis wiślanych tras można znaleźć na stronie http://wtr.kujawsko-pomorskie.pl/, poprzez bezpłatne pobranie przewodnika, również z aplikacją na telefony komórkowe.

 

Wiślana Trasa Rowerowa

Czarże  –  Chełmno (21 km)

Chełmno   –  Podwiesk (11 km)

autor: Katarzyna Kotlewska-Herman

Dodano dn. 24.04.2017 roku

Literatura:

  1. Chełmno miasto zakochanych. Przewodnik, Wydanie VIII, Toruń 2009
  2. http://www.wislanatrasa.info.pl/
  3. http://wtr.kujawsko-pomorskie.pl/
  4. https://chelmno.pl/

 

Wydarzenia tematyczne oraz imprezy – organizowane w Chełmnie w ramach Roku Rzeki Wisły:

 

Muzeum Ziemi Chełmińskiej na Szlaku Wisły, więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/muzea-szlaku-wisly/ oraz  http://www.msw.nmm.pl/

 

Konkurs plastyczny pt.: „Wiślany krajobraz”, do dnia 31.03.2017 r., więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/konkurs-plastyczny-pt-wislany-krajobraz-31-03-2017-r/

 

Konkurs fotograficzny „Wisło moja, Wisło stara”, termin nadsyłania prac do dnia 12.06.2017 r., więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/konkurs-fotograficzny-wislo-moja-wislo-stara-termin-nadsylania-prac-12-06-2017-r/

 

25 marca 2017 r. (sobota) Godzina dla Ziemi – Godzina dla Wisły, więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/godzina-dla-ziemi-godzina-dla-wisly-25-03-2017-r/

 

21 kwietnia 2017 r. (piątek) –  Kontenery popłyną Wisłą!!, więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/kontenery-poplyna-wisla-21-04-2017-r/

 

30 kwietnia 2017 r. (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017. W ramach inauguracji sezonu turystycznego – “Zapraszamy do nadwiślańskiego Chełmna”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

14 maja 2017 r.  (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017. „Chełmno-średniowieczna warownia nadwiślańska”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

21 maja 2017 r. (niedziela) Spacerki po Chełmnie 2017. Z okazji Międzynarodowego Dnia Hanzy  „Handel wiślany – udział Chełmna w Hanzie”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

28 maja 2017 r. (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017. Wycieczka rowerowa –  „Przez Wisłę do Topolna” , więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

11 czerwca 2017 r.  (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017.  „Wisła a kultura i sztuka Chełmna na przestrzeni wieków – wpływ położenia nad Wisłą na rozwój miasta”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

18 czerwca 2017 r. (niedziela) Spacerki po Chełmnie 2017.  Wycieczka rowerowa – „Mennonici nad Wisłą” , więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

23 czerwca 2017 r. (piątek) – Noc wianków „Wisło moja, Wisło stara…”, nad Jeziorem Starogrodzkim, więcej na stronie: https://chelmno.pl/aktualnosci/dni-chelmna-23-06-02-07-2017-r/

 

24 czerwca 2017 r. (sobota)Prawy do lewego czyli Smocze Łodzie na Wiśle, więcej na stronie: https://chelmno.pl/pl/aktualnosci/prawy-lewego-czyli-smocze-lodzie-wisle-24-06-2017-r/

9 lipca 2017 r. (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017.   „Gotyk nad Wisłą” , więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

29 lipca do 12 sierpnia 57. Międzynarodowy Spływ Kajakowy „Pojezierzem Brodnickim, Drwęcą, Wisłą” – „Rok Rzeki Wisły” (organizator: Klub Turystów Wodnych w Chełmnie)

 

 13 sierpnia 2017 r. (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017 “Z biegiem Wisły” -wycieczka rowerowa, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

3 września 2017 r.  (niedziela)Spacerki po Chełmnie 2017 „Znaczenie męskich zakonów żebraczych w rozwoju nadwiślańskich miast”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/wydarzenia/spacerki-chelmnie-2017-r-2/

 

28 września 2017 r. (czwartek)Otwarcie wystawy czasowej „Chełmno nad Wisłą”, więcej na stronie: https://chelmno.pl/pl/aktualnosci/otwarcie-wystawy-czasowej-chelmno-nad-wisla-28-09-2017-r/

 

Strona www Roku Rzeki Wisły: www.rokwisly.pl

Muzea na szlaku Wisły: http://www.msw.nmm.pl/

Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego http://www.parki.kujawsko-pomorskie.pl/zpkchin



 

Wisła na starej pocztówce,

pochodzące z portalu http://moje-chelmno.pl/pl, dzięki uprzejmości Grzegorza Góry,

pocztówki pochodzą z prywatnych kolekcji: Mariana Wesołowskiego, Michała Zawadzkiego, Piotra Woldera.