Am 28 Dezember 1233 stellten der Landesgroßmeister Hermann von Salza und Landesmeister Hermann Balk eine Anlegungsurkunde für Kulm, die sich gleichzeitig auf Thorn bezog.
Diese Urkunde wurde ursprünglich Kulmer Privileg genannt. Die Deutschritter nutzten bei der Erschaffung des berümten Kulmer Rechtes die Elemente des ungarischen, des flämischen und des Magdeburger Rechtes. Kraft dieses Gesetztes war Chełmno für die Hauptstadt (civitas metropolitana) des ganzen Provinz, und in der Zukunft des ganzen Ordensstaates vorgesehen.
Ungewöhnlich fortschrittliches Privileg, das seiner Art Grundgesetz bildete, regelte alle Bereiche des gesellschaftlichen, wirtschaftlichen und politischen Lebens der Stadt.
Es schuf hervorragende Bedingungen der Entwicklung und des Lebens für die Einwohner.
Es bildete die Grundlage ihres Reichtums, der prächtigen Blüte des Handwerks, des Handels, der Architektur und Kunst, sowie der wirtschaftlichen und gerichtlichen Unabhängigkeit.
In dem Privileg befreite unter anderem der Deutschritterorden das Kulmer Land von jeglichen Zöllen, es gab das Recht der Richterwahl, es bestimmte die Regeln der Münzprägung oder legte das Erbrecht für beide Geschlechter fest.
Kraft des Kulmer Privilegs sind vom Mittelalter bis Ende des 18. Jahrhunderts 225 Städte sowie 1364 Dörfer und allerlei Siedlungen angelegt worden.
Die Urkunde vom Jahr 1233 verbrannte gegen 1244. Damals erstellte der Orden eine neue Urkunde, das sog. Neue Kulmer Privileg. Diesmal sind zwei getrennte Dokumente für Kulm und für Thorn angefertigt worden. Das erneuerte Privileg bezeichnete Kulm als die „Hauptstadt und mehr würdig als die anderen“.
Es hatte auch eine weitere Bedeutung, nicht nur für Kulm selbst, da eben darin zum ersten Mal die Bezeichnung „Kulmer Münze“ erwähnt wurde.
Obwohl die Festsetzung der einheitlichen Münze bereits in dem ursprünglichen Privileg vom Jahr 1233 erfolgte, erst das erneuerte Privileg legte ihren Namen und die Bedeutung als der „im ganzen Land“, das heisst auf dem Gebiet des Ordensstaates geltenden Umlaufmünze fest.
Die Münze, die auch Kulmer Pfennig (Denar) genannt wurde, bildete eine Grundlage des auf diesem Gebiet geltenden monetären Systems (sog. Münzfuss).
Das Kulmer Privileg wird zur Zeit im Geiheimen Staatsarchiv Berlin -Dahlem aufbewahrt.

Miasta lokowane na Prawie Chełmińskim:

1233 r. (28 XII) CHEŁMNO; 1233 r. (28 XII) TORUŃ-Stare Miasto; 1234 KWIDZYN; 1240 r. RADZYŃ CHEŁMIŃSKI; 1246-1251 r. CHEŁMŻA; 1259 r. MIĘDZYRZECZ; 1264 r. (13 VIII) TORUŃ – Nowe Miasto – Neustadt Thorn; 1275 r. KOWALEWO POMORSKIE; 1276 r. (27 IV)1285-1305 r. PRABUTY; 1286 r. (28 II) KRÓLEWIEC – Stare Miasto; 1288 r. (15 VI) DZIERZGOŃ; 1291 r. (18 VI )GRUDZIĄDZ ; 1296-1300 r. TOLKMICKO; 1297 r. (25 IX) GNIEW ; 1297 r. PASŁĘK; 1298 r. (21 XII) ŁASIN; 1298 r. BRODNICA; 1299 r. (29 III) KRÓLEWIEC – LIPNIK ; 1299 r. (7 IV) RYBAKI; 1421 r.(b.d.i m.) GOLUB – Gollub – dziś Golub-Dobrzyń; pocz. XIV w.WĄBRZEŻNO; 1301 r. ŚWIĘTOMIEJSC; 1303-1311 r. LUBAWA ; 1305 r. (b.d. i m.) IŁAWA; 1305 r. (b.d.i m.) SUSZ; 1305 r. (b.d.i m.) ZALEWO; 1308 r. (13 VIII)1312 r. ORNETA; 1312 r. ( mb.d. i m.) PIENIĘŻNO; 1315 r. KRZYŻBORK; 1315 r. MIŁAKOWO; 1315(?) r. NOWY STAW ; 1320 r. SKARSZEWY ; 1320-1326 r. LIDZBARK WELSKI; 1320-1329 r. MŁYNARY; 1325 r. NOWE MIASTO ; 1326 r. DĄBRÓWNo; 1327 r. (1I) GÓRZNO ; 1327 r. (6 IV) KRÓLEWIEC – KNIPAWA; 1327 r. MORĄG; 1327-1330 r. OSTRÓDA; 1328 (?) r. GARDEJA; 1329 r. (26 II) DOBRE MIASTO; 1330 (?) r. KURZĘTNIK; 1331 r. (1 I) KISIELICE; 1331 r. (13 I) BISKUPIEC POMORSKI; 1332 r. BARTOSZYCE – Stare Miasto; 1335 r. (5 II) GÓROWO IŁAWIECKIE; 1335 (?) r. (25 III) FRYDLĄD; 1335 r. (31 XII) MIŁOMŁYN; 1336 r. (25 I) WELAWA; 1337 r. (12 VII) RESZEL; 1338 r. (25 VII) ŚWIECIE; 1338 r. (5 II) JEZIORANY; 1339 r. (8 IX) WŁOCŁAWEK; 1341 r. CYNTY; 1341 r. (6 I) LĘBORK; 1344 r. (14 VIII) DZIAŁDOWO; 1345 r. RYPIN; 1346 r. (12 VII) BYTÓW; 1346 r. (22 VII) TUCHOLA; 1346 r. (31 VII) GDAŃSK – Główne Miasto; 1348 r. (19 VI) CZŁUCHÓW; 1348 r. (14 IX) STAROGARD GDAŃSKI; 1348 r. (16 XI) PUCK; 1349 r. (15 IV) LIPNO; 1350 r. CZERSK; 1350 r. CIECHANÓW; 1351 r. (13 I) SĘPOPOL; 1351 r. (14 VII) BODZANÓW; 1353 r. (31 X) OLSZTYN – Stare Miasto; 1354 r. (15 XI) DEBRZNO; 1356 r. (29 IX) BARTOSZYCE – Nowe Miasto; 1357 r. (11 XI) KĘTRZYN; 1357 r. (8 VII) ŁEBA; 1359 r. (11 II) KAMIEŃ KRAJEŃSKI; 1359 r. (1 X) OLSZTYNEK; 1360 r. CHOJNICE; 1364 r. (6 VII) BARCZEWO; 1370-1373 r. PŁOCK; 1373 r. (26 I) BIELSK; 1373 r. (12 V) CZERWIŃSKA NAD WISŁĄ; 1373 r. (12 V) OSTROŁĘKA; 1373 r. WIZNA; 1374 r. RAWA MAZOWIECKA; 1374 r. (29 VI) NOWY DWÓR MAZOWIECKI; 1377 r. MSZCZONÓW; 1377 r. (14 IV) MAGNUSZEW; 1377 r. GDAŃSK – Stare Miasto; 1378 r. (2 III ) RÓŻAN; 1378 r. (4 V) OLSZTYN – Nowe Miasto; 1380 r. (18 I) GDAŃSK – Młode Miasto; 1380 r. (20 II) PUŁTUSK; 1380 r. (12 VII) BŁONIE; 1381 r. (2 IV) NIDZICA; 1392 r. (8 III)1382 r. (26 V) WARSZAWA – Stare Miasto; 1382 r. (21 X) FORDON; 1382 r. BIAŁY BÓR; 1383 r. RADZYMIN; 1383 r. (7 IX)1384 r. (20 III) KUCZBORK – OSADA; 1384 r. (17 IV) TCZEW; 1385 r. (30 IV) BISZTYNEK; 1385 r. (4 X ) SOCHOCIN; 1386 r. (25 IV) GOSZCZYN; 1386 r. (4 VIII) PASYM; 1386 r. (11 XI) NASIELSK; 1395 r. CZARNE; 1395 r. KOŚCIERZYNA ; 1395 r. (17 X) BISKUPIEC; 1398 r. (21 IX) GIERDAWY; 1398 r. (21 X) WYSZOGRÓD; XIV/XV BRAŃSK; XIV/XV DROCHICZYN; XIV/XV SURAŻ; 1400- 1481 r.1400 r. PŁOŃSK; 1400 r. (27 XII) NOWE MIASTO NAD PILICĄ; 1400 r. (19 X) ALEMBORK; 1400 r. RADZANÓW; 1403 r. (29 IX) BOBROWNIKI; 1404 – 1407 r. MRĄGOWO; 1405 r. (4 VII) SROKOWO; 1406 r. (2 XI) BIEŻUŃ; 1407 r. BUDZISZEWICE; 1407 r.1408 r. (27 XII) WARSZAWA – Nowe Miasto; 1414 r. (14 III) KAMPINOS; 1416 r. SZTUM; 1417 r. SOCHACZEW; 1417 r. (6 XI) WISKITKI; 1418 r. (15 VI) ŁOMŻA; 1419 r. (15 V) GRÓJEC; 1420 r. NOWE MIASTO n/Soną; 1421 r. LIW (Stary); 1421 r. (29 V) MIŃSK MAZOWIECKI; 1421 r. (15 VI) MAKÓW MAZOWIECKI; 1421r. (18 VIII) JANOWO; 1423 r. (18 III) SEROCK; 1423 r. (17 VII) LATOWICZ; 1423 r. (20 VII) GARWOLIN; 1425 r. (22 V) RAŻNY; 1425 r. (28 VI) TYKOCIN; 1425 r. (30 VI) KOLNO; 1425 r. (29 XII) RACIĄŻ; 1427 r. (10 X)1427 r. (24 X) GŁOWNO; 1428 r. (15 IV) KAMIEŃCZYK; 1428 r. (2 VIII) ZAMBSKI KOŚCIELNE; 1429 r. (13 VII)MŁAWA; 1430 r. (28 VII) DMOSIN; 1430 r. (10 XI) WADOWICE; 1431 r. NIESZAWA pod Toruniem; 1434 r. (24 IX) NUR; 1434 r. (24 IX) NOWOGRÓD; 1435 r.1436 r. (10 IV) OSTROŁĘKA; 1436 r. (13 V) WĄSOSZ; 1437 r. (1 VII) GĄBIN; 1440 r. (22 IX) MIELNIK; 1442 r. (2XI) CHODECZ; 1445 r.1445 r. ZAMBRÓW; 1445 r. GŁOWACZÓW; 1446 r. LIW NOWY; 1453 r. NADARZYN; 1460 r. (24 IX) NIESZAWA; 1465 r. JANÓW; 1466 r. (9 V) RADZIŁÓW; 1475 r. (3 III) KŁAJPEDA; 1477 r. ŚLUBÓW; 1482 r. (4 XI) MIASTKÓW KOŚCIELNY; 1485 r. BLEDZEW; 1488 r.1491 r. MIEDNIKI (WORNIE); 1496 r. MOKOBODY; 1500 r. WĘGRÓW; 1501 r. (26 III) BROK; 1501 r. (26III) WYSZKÓW; 1505 r. (25 V) NIEDZBÓRZ; 1506 r. SAWIN; 1506 r. (28 II) IŁÓW; 1510 r. (VI b.d) WANIEWO; 1514 r. (27 VI) NAREW; 1519 r. (5 III) DOBRZYŃ NAD WISŁĄ; 1519 r. (24 X) BOLIMÓW; 1519 r. (19 XII) KOWAL; 1523 r. (22 III) KLESZCZELE; 1523 r. (2 V) STANISŁAWÓW; 1524 r. (24 VI)1525 r. ZAKROCZYM; 1526 r. (10 IV) KALABONA; 1526 r. (10 IV) SIENNICA; 1528 r. (4 II) ANDRZEJEWO; 1530 r. (28 IX)1532 r. (3 II) DŁUTOWO; 1547 r. (15 I) SIEDLCE; 1547 r. (15 II) GONIĄDZ; 1548 r. (21 I) BOROWE; 1548 r. (21 I) KARCZEW; 1548 r. (21 I) SEROCZYN; 1549 r. (26 I) SENDOMIERZ; 1552 r. (2 XI) TYLŻA; 1553 r. (28 VIII) PŁONNE; 1558 r. (24 X) OSIECK; 1560 r. (1 I)1570 r. (14 V) GOŁDAP; 1571 r. (4 IV) WĘGORZEWO; 1572 r. (11 V) SZKUDY; 1573 (?) r. GIŻYCKO; 1582 r. (8X) CZERWIŃSK (część klasztorna ); 1583 r. WYSTRUĆ; 1585 r. IŁAWKA; 1616 r. (23 III) SZCZYTNO; 1628 r. BARCIANY; 1642 r. LABIAWA; 1645 r. (8 XI)1650 r. (13 I) WEJHEROWO; 1660 r. WARKA; 1671 r. KORYCIN; 1701 r. PROSPERÓW; 1723 r. (9 I) BIAŁA. MALBORK – Marienburg; LIDZBARK WARMIŃSKI; GOSTYNIN; SZREŃSK; DOMINOWO; NORDENBORK; PRZASNYSZ; EŁK; SKĘPE; MORDY; GRABOWO; DOBRE; OLECKO; PISZ;