Hanza
Udział Chełmna w Hanzie zapoczątkowali już w XIII wieku kupcy chełmińscy, którzy wykorzystując położenie miasta nad Wisłą, zaczęli aktywnie uczestniczyć w handlu na morzu. Nawiązali kontakty z miastami dolnoniemieckimi oraz z Flandrii. Pod koniec XIII w. ten wielki handel był zdominowany głównie przez kupców z miast dolnoniemieckich z Lubeką na czele. To oni postanowili w ochronie swych interesów handlowych zjednoczyć się w związek nazwany Hanzą.
W 1300 r. Chełmno z wspólnie Lubeką i innymi miastami występowali przeciwko krzywdom i bezprawiu jakie spotykało kupców z tych miast na drodze do Flandrii.
Do Hanzy wówczas należały największe miasta państwa krzyżackiego: Chełmno, Toruń i Elbląg. Miasta te tworzyły w hanzie osobną grupę pruską, w skład której wchodziło sześć tzw. największych miast, które od 1347 r. występowały urzędowo zawsze w niezmienionej kolejności (wg rangi miasta): Chełmno, Toruń, Elbląg, Gdańsk, Królewiec i Braniewo.
Przedstawiciele tych miast do końca XV w. spotykali się na osobnych zjazdach (127, w tym 11 z udziałem przedstawicieli Chełmna) i pod przewodnictwem wielkiego mistrza obradowano nad sprawami handlowymi dotyczącymi państwa krzyżackiego jak również i hanzy.
W latach 1361 -1373 Chełmno przewodniczyło właściwie przedstawicielom miast pruskich na zjazdach hanzeatyckich. Na forum ogólnym przedstawicielem przez 13 lat był burmistrz Chełmna Ertman von Herdecke.
Niestety w pierwszej połowie XV w. rola miasta w związku spada na rzecz Elbląga i Gdańska.
W roku 1980 postanowiono ożywić tradycje hanzeatycką, stąd w Zwolle (NIederlandy) odbył się pierwszy Zjazd Nowej Hanzy.
W 1981 roku w Lubece uroczyście zostały ogłoszone zasady organizacyjne Nowej Hanzy. Ustalono, iż zgodnie z wielowiekową tradycją, odnowionej organizacji, nadal będzie przewodzić Lubeka. Hanza Nowożytna, zwana inaczej Nową Hanzą jest międzynarodowym dobrowolnym związkiem miast, do którego należy ponad 200 miast z 16 państw europejskich.
Nowa Hanza, nawiązująca do tradycji Związku Miast Hanzeatyckich, koncentruje się obecnie na współpracy miast w dziedzinie kulturalnej, socjalnej i edukacyjnej. W ramach Nowej Hanzy bardzo aktywnie funkcjonuje projekt “Młodej Hanzy”, w której uczestniczy młodzież szkół średnich oraz studenci. Nowa Hanza organizuje coroczne zjazdy w jednym z miast – członków, stanowiące doskonałą okazję do promocji oraz nawiązania nowych kontaktów w różnych dziedzinach.
Kontakty Chełmna ze Związkiem Nowej Hanzy utrzymywane są dopiero od 1997 r. Chełmno wprawdzie nie bierze bezpośredniego udziału w Zjazdach Hanzy, jednak podejmuje wiele innych działań w celu zaakcentowania członkostwa w tym związku. Jedną z takich inicjatyw było włączenie się Urzędu Miasta Chełmna w organizację 21 maja 2005 r. Europejskiego Dnia Hanzy, ogłoszonego przez Związek Nowej Hanzy. Wszystkie miasta hanzeatyckie obchodziły ten dzień w różny sposób. Obchodzono go już po raz drugi, a szczególną okazją na przypomnienie historii tego związku była również przypadająca 25-rocznica jego powstania.
Chełmno włącza się od tego czasu w coroczne obchody tego święta – w trzeci weekend maja.
Międzynarodowy Zjazd Miast Hanzeatyckich:
> 22 – 25 czerwca 2023 rok – Toruń www.hansedays.torun.pl
> 2024 rok – Gdańsk
Strona internetowa Związku Hanzeatyckiego: www.hanse.org
kościoła archiprezbiterialnego pw. Wniebowzięcia NMP,
fot. Elżbieta Pawelec
